Норвегия мәктәпләре дә сокланырлык белем учагы

Иске Күчәрбай авылы үзәгендә, тирә-якка ямь биреп, ике катлы мәһабәт мәктәп бинасы балкып утыра. Ихатадан үткәч, ике яктан алмагачлар, шау чәчәкле кашкарый, бәрхет гөлләренең берсеннән-берсенә кунып уйнаган күбәләкләр ишеккә кадәр озатып бара. Бусагадан килеп керү белән үзеңне Европадагы шәһәр гимназиясенә эләккәндәй хис итәсең.
Чисталык, пөхтәлек хөкем сөрүче бу авыл мәктәбе, әйтерсең, Белем көнендә быел гына ишекләрен ачачак. Җиде ел үткән, ә парталар, өстәлләр өр-яңа, кабинетлары матур итеп, яхшылап җиһазландырылган.

— Мәктәпнең бүгенге торышы — әти-әниләр белән аңлашып, килешеп, бербөтен булып эшләү, алар белән һәрвакыт тыгыз бәйләнештә булу нәтиҗәсе. Алар да укытучылар белән берлектә балаларга яхшы тәрбия, төпле белем бирергә омтыла. 26 ел директор булып эшләү вакытында нинди дә булса четерекле проблема туганын хә­тер­ләмим, — ди мәктәп директоры Рәзиф Әхмәтшин.
Чыннан да, мәктәптә шәһәрдә дә сирәк күренгән шартлар булдырылган: һәр кабинетта җылы һәм салкын сулы кул югычлар, бәдрәф, спортзалда кызлар һәм малайлар өчен аерым душ бүл­мәләре, һәр сыйныф өчен махсус кием элгеч урыны, ашха­нә­дә дә ит, балык эшкәртү бү­лекләре ресторандагы кебек. Интерактив такта, компьютерлар кабинеты, спорт шәһәрчеге үзе ни тора!
Спорт һәм сәламәт яшәү рәвеше алып баруга биредә зур игътибар би­релә. Көрәшме, волейболмы, чаң­гымы — һәр бала үзе теләгән түгәрәкне сайлап, теләп йөри. Футбол, хоккей “җене” балаларның әтиләренә дә кагылган. Кышын хоккей тартмасы булдырып, буш вакытлары шунда үтә. 60 мең сум­лык махсус киемнәр, кирәк-яраклар алып, әтиләр уллары белән күрше район командалары арасындагы ярышларда да еш катнаша.
— 1992 елда Курганга барып, өр-яңа автобус алып кайттык. Ул елларда автобус­лы мәктәпләр республикада бармак белән генә санарлык иде. 1993 елда бүгенге “Уфа-Арена” урынындагы элекке “Труд” стадионына балаларны күнекмәләргә алып баруны оештырдык. 20-24 бала шөгыльләнеп кайта иде. Андагы белгечләр белән танышып киттек тә, үзләре безгә килеп, осталык дәресләре күр­сә­тә башладылар. Һәр бала­ның табигать биргән сәләтен мөм­кин кадәр үстерергә, бө­тен якка да игътибар бирергә тырышабыз, — ди Рәзиф Әкрам улы.
Үткән ел ахырында тагын бер автобус алынгач, мәктәп интернатын ябалар. Ике автобус сигез авылдан көн дә балаларны укырга йөртә.
2,5 гектар мәйданда уртак көч белән яшелчә-җимеш үстерелә. Унлап төрле сортлы 130 төп алмагач, 70-80 төп чия, карлыган, түтәлләрдә кишер, суган, кәбестә, бәрәңге үстерелә, эшкәртелә һәм кышкылыкка махсус саклагычка урнаштырыла. Бары тик ит һәм макарон гына сатып алына. Бакча үстерүне дә җитәкче бөтен коллектив тырышлыгы дип билгели.
— Беренче чиратта әти-әниләрнең кайгыртучанлыгы. Баласы ниндидер сәбәпләр аркасында килә алмаса, туганнары, әти-әнисе үзе килеп эшли. Алар мәктәпкә карата ихтирамлы, үзләренең йорты кебек кабул итәләр. Һәр иртәдә балаларны тәрәзәдән кү­зә­тәм: алар тирә-якка сокланып, шатланып килә, — ди директор.
Иске Күчәрбай мәктәбе укытучылары белән дә дан тота. Мәктәптә 19 укытучы эшли, бердәм, тырыш, иҗади коллектив тупланган. Биредә ике укытучы — Русиянең, алтысы Башкорт­станның мәгариф отличнигы, икесе Русия мәктәпләренең мактаулы хезмәт­кәре, берсе Башкортстанның атказанган укытучысы. “Физик культураның атказанган хезмәткәре” исеменә лаек укытучы бар.
Быел унберенче сыйныфны 13 бала тәмамлап, күбесе югары уку йортларына кергән. Ә кичә мәктәпкә 192 бала укырга килде. Шуларның 25е — берен­челәр. Бу сан, әлбәттә, бик күркәм. “Авылыбыз перспективалы, суы, газы, юлы — барысы да бар. Яшьләр өчен яшәү, эшләү шартлары сокланырлык. Киләсе биш елда да балалар саны шушы чама булачак”, — ди директор.
Мәктәптә театр, фольклор, гер күтәрү, волейбол, чаңгы, җиңел атлетика, сәяхәтчеләр, туган якны өйрәнүчеләр, оста куллар түгәрәкләре уңышлы эшли. “Ел укытучысы”, “Яхшы сыйныф”, “Ел укучысы” кебек конкурслар зур оешканлык, җитди әзерлек белән үтә. Укучылар белемгә омтылу, җәмәгать эшләрендә актив катнашу белән аерылып тора, район, республика күләмендә үткән бәйгеләрдә җиңәләр. Ә балаларны укуга дәрт­ләндерү максатыннан төрле чаралар уйлап табалар. Уку елы ахырында олимпиадаларда катнашучыларны, спортчыларны, укытучыларны котлау зур бәйрәмгә әверелә. Мәдәният йортыннан артистлар килә, кечкенә бүләкләр, мактау грамоталары балалар һәм остазлары тарафыннан зурлап кабул ителә. Директор үзе исе­меннән алдынгы укучыларга стипендия булдырган. Атна саен сафка бастырып укучыларны шелтәләмиләр икән, киресенчә, кемнең кичә “бишле” билгесе алганын тикшерә­ләр. Иң-иң тырышлар, күп китап укучылар ай ахырында 500 сум стипендиягә лаек дип табыла. “Китапханәгә еш йөргән бала фикер йөртү дәрәҗәсе, тел байлыгы белән аерылып тора, шул юнәлештә күбрәк эшләргә тырышабыз”, — ди Рәзиф Әкрам улы.
Мәктәпкә нигез салган, беренче директорның оныгы, билгеле журналист Римма Буранбаеваның кызы, Бер-ләшкән Милләтләр Оешмасында эшләүче Оксана Буранбаева белем учагының 100 еллыгын үткәргәндә: “Сезнең мәктәптәге пөхтәлек һәм тәртип Норвегиядәге белем бирү учреждение­ләре дә сокланырлык”, дип мәктәпкә бәя биргән. Гади авыл мәктәбе өчен бу сүзләр зур бәһа һәм моның белән килешми мөмкин түгел.
— Иң мөһиме — бүген ирешел­гәннән артка чигенмәскә, акрын гына адымнар белән булса да алга барырга кирәк, — ди тырыш, тынгысыз җи-тәкче Рәзиф Әкрам улы.

Ләйсән БӘДЕРТДИНОВА.
Благовар районы.